Το 2020 διεγνώσθησαν 2.7 εκατομμύρια νέοι καρκίνοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε27). Επίσης καταγράφησαν 1.3 εκατομμύρια θάνατοι από καρκίνο. Στους άνδρες τα ποσοστά ήταν μεγαλύτερα, 54% και 56% αντίστοιχα.

Εξ αυτών των καρκίνων, οι 318.000 (11.9%) αφορούσαν καρκίνους πνεύμονα. Οι 205.000 (14.2%) ήταν άνδρες και οι 113.000 (9.1%) ήταν γυναίκες.

Όσον αφορά τους θανάτους, 265.000 πέθαναν από καρκίνο πνεύμονος ήτοι ποσοστό 20.4%. Το ποσοστό αυτό αποτελεί το υψηλότερο και επομένως ο καρκίνος αυτός αποτελεί την συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνους.

Αποτελεί μέγιστη ανθρώπινη, κοινωνική και οικονομική απειλή. Και όσον αφορά την πρόληψη, η αντικαπνιστική πολιτική αποτελεί πρωταρχική συμβολή και έχει αποδειχθεί η αξία της, με την εφαρμογή της σε ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες. Σε Εθνικό επίπεδο, η αντικαπνιστική εκστρατεία έχει νομοθετηθεί και εφαρμοσθεί με αρκετά κενά, που φαίνεται να έχει αρχίσει να αποδίδει με την επιπέδωση της συχνότητας τα πολύ τελευταία χρόνια. Οπωσδήποτε απαιτείται αυστηροποίηση της πολιτικής αυτής για καλύτερα αποτελέσματα, και επικέντρωση στις νεαρές ηλικίες.    

Η έγκαιρη διάγνωση είναι ένας σημαντικός τρόπος ανίχνευσης του καρκίνου του πνεύμονος σε αρχικά στάδια ώστε η θεραπευτική παρέμβαση κυρίως με χειρουργείο, να προσφέρει ίαση. Υπάρχουν κλινικές δοκιμές και βιβλιογραφία που με μαζικό έλεγχο ασυμπτωματικού πληθυσμού (screening) υψηλού κινδύνου, δηλαδή ατόμων καπνιστών ηλικίας 55 – 75 ετών έχουν αποδείξει μείωση της θνησιμότητας από 20% - 26%. Αυτή η μέθοδος αποτελεί πρακτική στις Η.Π.Α.

Μέχρι σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καταφέρει να οργανώσει screening προγράμματα για τους πολίτες της. Και αυτό παρά τις ισχυρές παροτρύνσεις επιστημονικών εταιρειών. Σε Εθνικό επίπεδο δεν υπάρχει οργανωμένο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για καρκίνο πνεύμονος παρά μόνο εξατομικευμένες δραστηριότητες. Είναι βέβαιο ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό σε συγκεκριμένες ομάδες υψηλού κινδύνου μετά από κατάλληλη επικοινωνιακή πολιτική.

Οι ανισότητες που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην παροχή ογκολογικών υπηρεσιών δεν επιτρέπουν την δημιουργία μοντέλου που μπορεί να επηρεάσει την Εθνική πολιτική σε θέματα διάγνωσης, σταδιοποίησης και θεραπείας. Στην χώρα μας, οι ελλείψεις του συστήματος υγείας, οι χρονοκαθυστερήσεις, ο μειωμένος συντονισμός και οι υποδομές συμβάλλουν σημαντικά στην καθυστέρηση της διάγνωσης και την ελλειπή σταδιοποίηση σε αξιόλογο ποσοστό ασθενών με καρκίνο πνεύμονος. Θα πρέπει όμως να τονισθεί ότι η θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο πνεύμονος είναι ικανοποιητική στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα, η χρησιμοποίηση όλων των αντικαρκινικών φαρμάκων αποτελεί πραγματικότητα, χωρίς να υπάρχουν ουσιαστικές ελλείψεις. 

Η εξατομίκευση της θεραπείας στον καρκίνο του πνεύμονος είναι σήμερα γεγονός. Η δυνατότητα λοιπόν της ανάδειξης γονιδιακών διαταραχών με έλεγχο του γονιδιώματος πλήρους ή μερικού αποτελεί αδήριτη ανάγκη.

Σε ορισμένες λίγες Ευρωπαϊκές χώρες η ανάγκη αυτή έχει μπει σε εφαρμογή με την δημιουργία χρηματοδοτούμενου δικτύου μοριακής ογκολογίας. Σε Εθνικό επίπεδο δεν έχει υπάρξει οργανωμένη πλήρης εφαρμογή της πολιτικής αυτής και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δυσκολεύεται να έχει πλήρη πρόσβαση στον μοριακό του έλεγχο.

Οι ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα είναι συχνά συμπτωματικοί και οι μετακινήσεις τους περιορισμένες. Η επιβίωση τους είναι μεγαλύτερη και επομένως η ποιότητας της ζωής τους αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο η δημιουργία και ενεργοποίηση εθελοντικών ομάδων(LuCE) έχει σημάνει εκκίνηση προς την κατεύθυνση αυτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι έρευνες πανευρωπαϊκές έδειξαν ότι ούτε ενιαία πολιτική υπάρχει ούτε συγχρονισμένη υποδομή ούτε περιεχόμενο στην έννοια ποιότητα ζωής και πως επιτυγχάνεται. Επομένως το κενό αυτό έχει αρχίσει να συμπληρώνεται. Οι εθελοντικές ομάδες έχουν αρχίσει να οργανώνουν ασθενείς, να ενημερώνουν, να πληροφορούν για τα δικαιώματα τους κλπ. Επίσης έχει αρχίσει δειλά – δειλά να χρησιμοποιείται (και λόγω COVID-19) η ψηφιακή επικοινωνία μεταξύ ασθενών, φροντιστών και των ογκολογικών τους ομάδων. Μέσω αυτής της επικοινωνίας προβλήματα παρενεργειών, συμπτωμάτων, ψυχολογικών διαταραχών κλπ λύνονται άμεσα.

Σε Εθνικό επίπεδο όλες οι προηγούμενες σκέψεις και πρωτοβουλίες πρέπει και μπορούν να βρουν εφαρμογή και μάλιστα στην χώρα με τα ιδιαίτερα γεωγραφικά χαρακτηριστικά.