16.06.2017:
ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2017
Η Αμερικάνικη Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας οργάνωσε το Ετήσιο Συνέδριο της στο Σικάγο, αρχές Ιουνίου 2017.
Περισσότεροι από 30.000 ογκολόγοι και άλλοι επιστήμονες συμμετείχαν στις εργασίες του. Είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις για διάφορες μορφές καρκίνου. Κάποιες ήσαν, έστω και λίγες, πολύ σημαντικές διότι άλλαζαν τον τρόπο σκέψης μας στην αντιμετώπιση ορισμένων τύπων καρκίνου. Θα παραθέσουμε παρακάτω ανά όργανο μελέτες που παρουσιάσθηκαν που θεωρούμε ότι θα έχουν σημασία για κάθε ενδιαφερόμενο.
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
• Η μελέτη LATITUDE περιέλαβε 1199 ασθενείς με πρωτοδιαγνωσθέντα μεταστατικό υψηλού κινδύνου καρκίνο προστάτη. Η μελέτη ήταν φάσης 3 και το Abiraterone και Prednisone χορηγήθηκαν συγχρόνως με τον κλασικό ανδρογονικό αποκλεισμό. Ασθενείς υψηλού κινδύνου περιέλαβε όσους είχαν 2 από τις 3 ακόλουθες ενδείξεις: Gleason score μεγαλύτερο του 8, 3 τουλάχιστον οστικές μεταστάσεις και σπλαχνική νόσο. Ο συνδυασμός έδειξε πιο αποτελεσματικός. Ο κίνδυνος επιδείνωσης του PSA ελαττώθηκε κατά 70%. Η μείωση του κινδύνου θανάτου από τον καρκίνο προστάτη μειώθηκε κατά 38%. Η συνολική επιβίωση σε 3 χρόνια ήταν 68% για τον συνδυασμό και 49% για την ομάδα ελέγχου. Η διάμεση ολική επιβίωση δεν έχει ακόμη προσδιορισθεί. Οι παρενέργειες ήταν περισσότερες στον συνδυασμό, γνωστές από την εμπειρία με το Abiraterone.
• Σε μελέτη φάσης ΙΙ τυχαιοποιημένη σε ασθενείς με ορμονοανθεκτικό καρκίνο προστάτη η Abiraterone και Prednisone συγκρίθηκε με το Enzalutamide με δυνατότητα διασταύρωσης. Η μελέτη περιέλαβε 202 ασθενείς μη προθεραπευμένους. Στις 12 εβδομάδες οι ασθενείς που εμφάνισαν μείωση του PSA κατά 50% τουλάχιστον ήταν 73% στο σκέλος της Enzalutamide και 53% στο Abiraterone. Ο χρόνος επιδείνωσης του PSA ήταν παρόμοιος και στις δύο ομάδες.
• Μελέτη ασθενών υψηλού κινδύνου καρκίνου προστάτη που έλαβαν ακτινοβολία στον προστάτη και στην πύελο, τυχαιοποιήθηκαν σε δύο ομάδες. Η πρώτη με ανδρογονικό αποκλεισμό 36 μηνών και η δεύτερη 18 μηνών. Η δεκαετής επιβίωση ήταν παρόμοια και στις δύο ομάδες. Η ποιότητα ζωής ήταν καλύτερη στην ομάδα που έλαβε 18 μήνες ανδρογονικό αποκλεισμό.
• Πιλοτική μελέτη 25 ασθενών με ορμονοάντοχο γενικευμένο καρκίνο προστάτη που είχαν λάβει όλες τις ορμονικές θεραπείες. Οι ασθενείς έλαβαν Durvalumab 1500mg ΕΦ κάθε 28ημέρες και Olaparib 300mg per os κάθε 12ώρες. Το PSA ελαττώθηκε περισσότερο από 50% σε 71% των ασθενών τουλάχιστον για 2μήνες. Το PFS ήταν 7.8μήνες. Η τοξικότητα περιελάμβανε ναυτία, μυελοτοξικότητα, αδυναμία και αναπνευστικές λοιμώξεις.
ΟΓΚΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
• Η τυχαιοποιημένη μελέτη φάσης ΙΙ TAVAREC της EORTC ολοκληρώθηκε. Ασθενείς στην πρώτη υποτροπή από γλοίωμα grade II/III χωρίς το Ip/I99 delection είχαν λάβει είτε Temozolomide μόνη της είτε σε συνδυασμό με Bevacizumab. Οι 155 ασθενείς αναλύθηκαν και δεν βρέθηκαν διαφορές στην ανταπόκριση και το PFS. Η δωδεκάμηνη επιβίωση ήταν 61% στην μονοθεραπεία και 55% στον συνδυασμό. Γενικά η επιβίωση ήταν σαφώς καλύτερη στους ασθενείς με IDH1/2 μετάλλαξη.
• Σε μια μικρή μελέτη 24 ασθενών με υποτροπιάζον γλοίωμα και BRAFV600 μετάλλαξη δόθηκε Vemurafenib 960mg δύο φορές την ημέρα. Ένας ασθενής ανταποκρίθηκε μερικώς, 5 είχαν σταθερή νόσο και οι υπόλοιποι πρόοδο νόσου. Παρενέργειες ήσαν οι γνωστές από την εμπειρία μελανώματος.
• Σε μεταστατικό καρκίνο μαστού στον εγκέφαλο σε ασθενείς με HER-2 θετική νόσο ο συνδυασμός Neratinib (αναστολέας EGFR/HER-2) και Capecitabine έχει δραστηριότητα με μείωση των όγκων κατά 50%. Χρειάζονται περισσότερες μελέτες.
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΝΕΦΡΟΥ
• Ο συνδυασμός Epacadostat που είναι IDO αναστολέας και Pembrolizumab χορηγήθηκαν σε 33 ασθενείς με διαυγοκυτταρικό καρκίνο νεφρού. Στους ασθενείς που είχαν λάβει προηγουμένως έως μια θεραπεία η ανταπόκριση ήταν 47%. Οι παρενέργειες ήταν ήπιες.
• Η μελέτη JAVELIN Renal 100 περιέλαβε 55 ασθενείς με διαυγοκυτταρικό καρκίνο νεφρού. Χορηγήθηκε ο συνδυασμός Avelumab με Axitinib σαν αρχική θεραπεία. Οι πλήρεις ανταποκρίσεις ήταν 5.5%, οι μερικές 52.7% και ο έλεγχος της νόσου 78.2%. Οι συνηθέστερες παρενέργειες ήταν διάρροια, υπέρταση, αδυναμία.
• Μελέτη φάσης ΙΙ σε 305 ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο νεφρού που δεν είχαν λάβει θεραπεία. Συγκρίθηκαν Atezolizumab και Bevacizumab vs Atezolizumab vs Sunitinib. Στο 54% των PD-L-1 θετικών ασθενών το PFS ήταν 14.7 μήνες για τον συνδυασμό, 5.5 μήνες για το Atezolizumab και 7.8 μήνες για το Sunitinib.
• Μελέτη φάσης ΙΙΙ επικουρικής θεραπείας Pazopanib μετά νεφρεκτομή, σε 1538 ασθενείς. Στη δόση των 800mg η μείωση κινδύνου υποτροπής ήταν 30% vs 20% στην ομάδα ελέγχου. Όμως η τοξικότητα ήταν μεγάλη. Στη δόση των 600mg δεν υπήρχε διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων.
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Καρκίνος στομάχου
• Στην μελέτη ΚΕΥΝΟΤΕ 059 259 ασθενείς έλαβαν Pembrolizumab 200mg κάθε 3 εβδομάδες. Οι ασθενείς είχαν καρκίνο του στομάχου είτε της γαστροοισοφαγικής συμβολής είτε του στομάχου και είχαν λάβει τουλάχιστον 2 θεραπείες. Πλήρη ύφεση είχαν 2.3% των ασθενών και μερική ύφεση 9.3%. Σταθεροποίηση της νόσου είχαν 27% ενώ η διάρκεια της ανταπόκρισης ήταν 8.4μήνες. Ασθενείς με PD-L-1 όγκους είχαν καλύτερα αποτελέσματα. Επίσης στους ασθενείς με MSI-H αν και λίγοι τα αποτελέσματα ήταν πιο ενθαρρυντικά. Οι παρενέργειες ήταν αναμενόμενες.
Καρκίνος ήπατος
• Στον ηπατοκυτταρικό καρκίνο σε μελέτη (REFLECT) 954 ασθενείς συγκρίθηκαν το Lenvatinib έναντι του γνωστού Sorafenib, σαν πρώτης γραμμής θεραπεία. Το PFS ήταν 8.9 μήνες στο Lenvatinib και 3.7 μήνες στο Sorafenib. Οι ανταποκρίσεις ήταν 24.1% και 9.2% αντίστοιχα. Η διάμεση επιβίωση ήταν 19.5 μήνες και 16.3 μήνες αντίστοιχα. Στους ασθενείς με α-φετοπρωτεϊνη άνω του 200ng\ml οι διαφορές στην επιβίωση ήταν μικρότερες (10.4 vs 8.2 μήνες). Οι παρενέργειες ήσαν περισσότερες στο Lenvatinib και κυρίως υπέρταση, διάρροια, ανορεξία, αδυναμία.
Χολαγγειοκαρκίνωμα
• Σε τυχαιοποιημένη μελέτη (BILCAP) ασθενείς που χειρουργήθηκαν για καρκίνο του χολαγγειακού δένδρου χωρίσθηκαν σε 2 ομάδες. Η πρώτη με 224 ασθενείς απλώς τέθηκαν σε παρακολούθηση. Οι υπόλοιποι 223 ασθενείς έλαβαν Καπεσιταμπίνη 1250 mg\m² δύο φορές την ημέρα για 8 κύκλους. Η διάμεση επιβίωση ήταν 51.1 μήνες στην ομάδα της Καπεσιταμπίνης και 36.4 μήνες στην ομάδα ελέγχου. Το PFS ήταν 24.6 μήνες έναντι 17.6 μήνες αντίστοιχα. Οι σημαντικές αυτές διαφορές καθιστούν την θεραπεία απαραίτητη επικουρική στους ασθενείς αυτούς.
Καρκίνος παχέος εντέρου
• Προοπτική μελέτη σύνθεσης αποτελεσμάτων από 6 φάσης ΙΙΙ ταυτόχρονων μελετών Αμερικής, Ευρώπης, Ασίας (IDEA). Ίσως η μεγαλύτερη προοπτική μελέτη με συνολικά 12.800 ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου C που χειρουργήθηκαν και ακολούθως έλαβαν χημειοθεραπεία είτε FOLFOX (60%) είτε XELOX (40%). Η τυχαιοποίηση είχε σαν στόχο την δημιουργία 2 ομάδων, 3 και 6 μηνών στην διάρκεια της συμπληρωματικής χημειοθεραπείας. To DFS στα 3 χρόνια ήταν 74.6% για τους 6 και 75.5% για τους 3 μήνες. Ιδιαίτερα για τους ασθενείς χαμηλού κινδύνου Τ3, Ν1 το DFS ήταν 83.1% vs 83.3% αντίστοιχα. Στους ασθενείς με τους 3 μήνες θεραπεία η νευροτοξικότητα μειώθηκε κατά 30%. Οι ασθενείς με χαμηλό κίνδυνο υποτροπής ήταν το 60% των ασθενών ενώ το 40% είχαν υψηλό κίνδυνο (Τ4,Ν2). Αν και τα αποτελέσματα είναι πρώιμα, ετερογενή, στην κλινική πρακτική, τουλάχιστον για τους ασθενείς με χαμηλό κίνδυνο υποτροπής καρκίνο παχέος εντέρου μπορούν να αντιμετωπισθούν με 3 μήνες χημειοθεραπεία με στόχο την μείωση της νευροτοξικότητας.
• Μελέτη ασθενών με μεταστατικό στο ήπαρ καρκίνο παχέος εντέρου που έλαβαν κλασική πρώτης γραμμής χημειοθεραπεία και οι μισοί υποβλήθηκαν σε εκλεκτική εσωτερική ακτινοθεραπεία στο ήπαρ (SIRT). 1103 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν. Δεν βρέθηκε σημαντική διαφορά στην συνολική επιβίωση ούτε στο PFS. Όσοι έλαβαν SIRT είχαν μεγαλύτερη ανταπόκριση στις ηπατικές μεταστάσεις, μεγαλύτερη τοξικότητα και συχνότερη εμφάνιση μεταστάσεων σε άλλα όργανα.
• Larotrectinib είναι ο μόνος γνωστός αναστολέας του TRK. TRK fusion ανακαλύφθηκε στο καρκίνο του παχέος εντέρου το 1982. Έκτοτε έχει βρεθεί και σε άλλους όγκους όπως πάγκρεας, πνεύμονες, σάρκωμα, μελάνωμα αλλά και σε παιδιατρικούς όγκους. Η μελέτη έγινε σε 55 ασθενείς και τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά. Οι ανταποκρίσεις έφθασαν το 76% με 12% πλήρεις. Πολλοί ανεγχείρητοι όγκοι έγιναν χειρουργήσιμοι. Οι παρενέργειες ήσαν ασήμαντες. Ζάλη και αδυναμία.
ΣΑΡΚΩΜΑ
• SARCO28 είναι μια πολυκεντρική μελέτη που αξιολογεί το Pembrolizumab σε σαρκώματα μαλακών μορίων και οστών. Οι περισσότεροι ασθενείς είχαν λάβει 1 – 2 προηγούμενες θεραπείες. Οι ανταποκρίσεις έφθασαν το 18% και περιελάμβαναν ιστολογικούς τύπους όπως: αδιαφοροποίητο πλειόμορφο σάρκωμα, λιποσάρκωμα και συνοβιακό σάρκωμα. PFI ήταν 18 εβδομάδες και η διάμεση επιβίωση 49 εβδομάδες. Από τα σαρκώματα οστών, ανταποκρίσεις παρουσιάσθηκαν σε οστεοσάρκωμα και χονδροσάρκωμα. Το PD-L-1 ήταν θετικό σε λίγες περιπτώσεις αλλά συνδυάσθηκε με ανταποκρίσεις.
• Η μελέτη PERSIST-5 περιέλαβε 91 ασθενείς με υψηλό κίνδυνο πρωτοπαθούς (GIST) γστρεντερικού στρωματικού όγκου που έλαβαν Imatinib σε μία προσπάθεια να εκτιμηθεί η διάρκεια της συμπληρωματικής θεραπείας. Η επιβίωση χωρίς νόσο για 5 και 8 χρόνια ήταν 90% και 81% αντίστοιχα. Η ολική επιβίωση ήταν 95% και για τα 5 και 8 χρόνια. Οι παρενέργειες ήταν οι συνήθεις. Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα του Imatinib για 5 χρόνια για πρόληψη από υποτροπή GIST.
ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ
• Μελέτη για καρκίνο ενδομητρίου σε ασθενείς με πλήρη χειρουργική επέμβαση σταδίου III/IVA προσπάθησε να διευκρινίσει ποια θα είναι η ιδεώδης συμπληρωματική θεραπεία. Μετά το χειρουργείο τυχαιοποιήθηκαν 813 ασθενείς σε δύο ομάδες: Η πρώτη με σύγχρονη χημειο-ακτινοβολία με Πλατίνα ακολουθούμενη από 4 κύκλους Καρμποπλατίνας και Ταξάνες. Και η δεύτερη με 6 κύκλους χημειοθεραπεία Καρμποπλατίνας και Ταξάνες. Ο συνδυασμός χημειο-ακτινοθεραπεία μείωσε τις τοπικές υποτροπές αλλά και οι δύο ομάδες είχαν παρόμοιο χρόνο υποτροπής (RFS) και ολική επιβίωση. Η τοξικότητα ήταν παρόμοια.
ΜΕΛΑΝΩΜΑ
• Σε αναδρομική μελέτη από ένα κέντρο έγινε ανάλυσης των αποτελεσμάτων για περιοχική χημειοθεραπεία κάτω άκρων σε τοπικά προχωρημένο μελάνωμα. Σε 88 ασθενείς άνω των 70 ετών χορηγήθηκαν είτε Μελφαλαν είτε μαζί με παράγοντα νέκρωσης του όγκου. Οι ανταποκρίσεις ήταν 81% με πλήρεις υφέσεις στο 47%. Η επιβίωση χωρίς τοπική υποτροπή ήταν 6 μήνες. Οι ασθενείς με πλήρη ύφεση είχαν μεγαλύτερο PFS. Οι μελέτες συνεχίζονται προσθέτοντας T-VEC.
• Στην μελέτη φάσης ΙΙ ENCORE 601 έγινε προσπάθεια να αντιστραφεί η αντίσταση που αναπτύχθηκε στους PD-1/PD-L-1 παράγοντες στο μεταστατικό μελάνωμα. Χορηγήθηκε ο συνδυασμός Pembrolizumab και Entinostat που είναι HDAC αναστολέας σε ασθενείς που είχαν υποτροπιάσει μετά από θεραπεία με Nivolumab, Pembrolizumab, Ipilimumab. Αν και ο αριθμός των ασθενών είναι μικρός εντούτοις παρατηρήθηκαν ανταποκρίσεις. Η μελέτη συνεχίζεται.
• Μελέτη φάσης ΙΙ με τον συνδυασμό Dabrafenib και Trametinib σε ασθενείς με BRAFV600 θετικό μελάνωμα και εγκεφαλικές μεταστάσεις. Μελετήθηκαν 125 ασθενείς και βρέθηκαν τα εξής αποτελέσματα. Ολική επιβίωση για 6 μήνες ήταν 79%. Διάμεση επιβίωση 10.8 μήνες. Η ανταπόκριση ήταν 58%. PFS ήταν 5.6 μήνες. Δεν παρατηρήθηκαν μη αναμενόμενες παρενέργειες.
• Μελέτη με 66 ασθενείς με μελάνωμα και εγκεφαλικές μεταστάσεις έλαβαν είτε Nivolumab είτε Nivolumab και Ipilimumab. Και οι δύο θεραπείες έδειξαν δραστικότητα. Ο συνδυασμός ήταν κατώτερος σε BRAF θετικούς που είχαν λάβει στοχευμένη θεραπεία. Οι ασθενείς που είχαν συμπτώματα, είτε λεπτομηνιγγική προσβολή είτε προηγούμενη ακτινοθεραπεία είχαν πολύ πτωχή πρόγνωση.