Εξατομικευμένη σήμερα, και βάσει αυστηρών πρωτοκόλλων,
η θεραπεία του καρκίνου με νέα εξειδικευμένα, ακριβότερα όμως  ασφαλέστερα και με λιγότερες απαιτήσεις
υποστηρικτικής αγωγής, φάρμακα, πρέπει να ανατίθεται
μόνον στους ειδικευμένους ογκολόγους
και ανιχνευτές του καρκινικού προφίλ

«Η σχέση του καρκίνου με την οικονομική κρίση είναι αλληλένδετη και, κυρίως, αμφίδρομη: Σε περίοδο οικονομικής κρίσης, οι άρρωστοι με καρκίνο ζούνε λιγότερο. Ταυτόχρονα, όμως, και, από την άλλη πλευρά, η θεραπεία του καρκίνου δημιουργεί οικονομική κρίση. Γιατί, αυξάνοντας την επιβίωση, κοστίζει πολλά», είπε ο Ογκολόγος – Παθολόγος δρ. Πάρις Κοσμίδης, πρώην πρόεδρος της ESMO (European Society of Medicine Oncology), ο οποίος πρόσθεσε «ότι κατά συνέπεια, οποιαδήποτε προσπάθεια βελτίωσης τόσο των Οικονομικών της Υγείας όσο και των θεραπευτικών χειρισμών στο πεδίο της Ογκολογίας, είν’ απαραίτητο να εκδηλώνεται αποδεχόμενη αυτό το δεδομένο και με συνεκτίμηση των δύο αυτών παραμέτρων. Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί, ευθύς εξ αρχής, ότι ο περιορισμός της φαρμακευτικής δαπάνης και συνταγογράφησης, με στόχο τη μείωση των φαρμακευτικών δαπανών, ο οποίος επιβάλλεται σε περιόδους οικονομικής κρίσης, δεν αποτελεί τον μόνο τρόπο εξορθολογισμού των οικονομικών της Ογκολογίας».

Ο καρκίνος, νόσος της τρίτης ηλικίας,
με συνεχή αύξηση συχνότητας
αλλά και επιβίωσης των πασχόντων

«Ο καρκίνος αποτελεί νόσο της τρίτης ηλικίας κι’ αναπτύσσεται με συχνότητα, που δημιουργεί μέγα πρόβλημα, και συνιστά τη μεγάλη απειλή» είπε ακόμη ο κ. Π. Κοσμίδης. Και εξήγησε:
Ήδη, κάθε χρόνο εμφανίζονται, σ’ όλο τον κόσμο, 10 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου. Ο ρυθμός δε της αύξησής τους είναι τόσο ταχύς ώστε προβλέπεται ότι, το 2020, θα έχουν σημειώσει αύξηση κατά 50%! Θα εκδηλώνονται, δηλαδή, 15 εκατομμύρια νέων περιπτώσεων καρκίνου κάθε χρόνο.
Σημαντικό μέρος της αύξησης αυτής προέρχεται από:
• την αύξηση του πληθυσμού των ηλικιωμένων, και
• τον τρόπο διαβίωσης των σύγχρονων πληθυσμών, τον οποίο, οι ίδιοι, αρνούνται να μεταβάλουν.
Η αύξηση της επιβίωσης των πληθυσμών, ο μέσος όρος της οποίας, κατά τα τελευταία 40 χρόνια, μετατοπίστηκε από τα 71 στα, περίπου, 80 έτη, προκάλεσε αύξηση του πληθυσμού των εν δυνάμει καρκινοπαθών και παρέσυρε σε αντίστοιχη αύξηση και τον αριθμό των πασχόντων. Γιατί, οι συντριπτικά περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου, τα 3/4 των συνολικών, εμφανίζονται σε άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών – τα οποία, στην εποχή μας είναι πολύ περισσότερα απ’ όσα ήταν πριν από μερικές 10ετίες. Έτσι, θα ‘λεγε κανείς ότι η αύξηση της επιβίωσης και, κατ’ επέκταση, του αριθμού των ηλικιωμένων αποτελεί μπούμεραγκ για τις εθνικές Οικονομίες.
Από την άλλη πλευρά, οι πρόοδοι στην Ιατρική και, ειδικότερα, στην Ογκολογία, οδηγούν σε συνεχή επιμήκυνση της επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο. Έτσι, ενώ ο καρκίνος αυξάνεται σε συχνότητα, οι καρκινοπαθείς ζουν περισσότερο. Ήδη, χάρη στις εξελιγμένες διαγνωστικές και θεραπευτικές μεθόδους και στην έγκαιρη εφαρμογή τους, η 5ετής επιβίωση του καρκίνου προσεγγίζει, κατά τα τελευταία χρόνια, το 65%: Το 1970 οι επιβιώσαντες και βρισκόμενοι στη ζωή στον τομέα του καρκίνου περιλάμβανε 3, περίπου, εκατομμύρια άτομα, τα οποία τώρα, πλησιάζουν τα 12 εκατομμύρια στην Ευρώπη και αντίστοιχοι αριθμοί στις  ΗΠΑ.
Το κέρδος αυτό στην επιβίωση, προέρχεται και από την εφαρμογή των νέων θεραπειών, οι οποίες, όμως, είναι ακριβότερες των παλαιοτέρων τους.
 
Συνάρτηση των Οικονομικών κάθε χώρας,
η επιβίωση των καρκινοπαθών της

Το άσχημο είναι ότι αυτή η αύξηση της επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο δεν κατανέμεται εξ ίσου σ’ όλους τους πάσχοντες. Γιατί συναρτάται με την οικονομική κατάσταση της χώρας, στην οποία ζουν. Εξαρτάται δηλαδή από τα ποσά που διαθέτει κάθε χώρα για τη θεραπεία του καρκίνου, τα οποία βέβαια, διαφέρουν μεταξύ των οικονομικά εύρωστων και εκείνων με οικονομικά προβλήματα χωρών.
Η μελέτη EUROCARE 3 έδειξε σημαντικές διαφορές στην επιβίωση ανδρών και γυναικών με καρκίνο στην Αυστρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πολωνία και τη Σλοβακία, τόσο μεταξύ τους όσο και από τον μέσο όρο της Ευρώπης. Οι αποκλίσεις μεταξύ των ισχυρών και ασθενέστερων οικονομικά χωρών είναι σημαντικές.
Από την ίδια μελέτη, προκύπτει συσχέτιση της επιβίωσης των ασθενών με διάφορες μορφές καρκίνου (στομάχου, παχέος εντέρου, και πνεύμονα για τους άνδρες και ορθού, παχέος εντέρου, μαστού για τις γυναίκες) με το ΑΕΠ της χώρας τους. Όσο αυξάνεται το ΑΕΠ της χώρας τόσο αυξάνεται και η επιβίωση των αρρώστων της με καρκίνο. Οι απόλυτοι αριθμοί επ’ αυτού, αποκαλύπτουν ότι η πραγματικότητα είναι, ομολογουμένως δραματική: Το ετήσιο κόστος της αντιμετώπισης του καρκίνου στις χώρες της Ε.Ε. είναι, συνολικά, πολύ υψηλό: 124 δις. ευρώ. Από τις χώρες, όμως, που την απαρτίζουν, η μεν Γαλλία η Γερμανία διαθέτουν από 150 ευρώ ανά καρκινοπαθή, η δε Λιθουανία μόλις 35 ευρώ! Με τη σειρά του, δε αυτό, διαμορφώνει ανάλογα την επιβίωση των πασχόντων, η οποία είναι τελείως διαφορετική μεταξύ των ΗΠΑ, της Ευρώπης και των αναπτυσσόμενων χωρών.
Έτσι, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η επιβίωση «αγοράζεται» κι’ ότι η «προμήθειά» της από τις διάφορες χώρες είναι τόσο περισσότερη όσο περισσότερα κονδύλια διαθέτουν αυτές γι’ αυτόν τον σκοπό – και αντίστροφα.
Το Health expenditure, σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ, σε χώρες όπως αυτές των ΗΠΑ και του ΟΟΣΑ αυξάνεται όσο αυξάνεται το ΑΕΠ, σαν αποτέλεσμα της ανάγκης για την κάλυψη της αυξημένης νοσηρότητας κάθε αιτιολογίας και, φυσικά, του καρκίνου. Aυτή δε, η αυξημένη νοσηρότητα, διαμορφώνεται μεν από την αύξηση, του πληθυσμού των ηλικιωμένων σ’ αυτές της χώρες, η οποία προέρχεται, σε μεγάλο μέρος της, από το πλούσιο ΑΕΠ τους, μπορεί, όμως, να αντιμετωπίζεται με αυξήσεις των ιατροφαρμακευτικών δαπανών, λόγω, επίσης, του εύρωστου AEΠ τους. Έχει βρεθεί άλλωστε, ότι το προσδόκιμο επιβίωσης των παιδιών, τη στιγμή που γεννιούνται, προσδιορίζεται από το ΑΕΠ της χώρας τους κατ’ εκείνη την περίοδο. Τα παιδιά των πλούσιων χωρών, ζουν περισσότερα χρόνια έναντι εκείνων των φτωχότερων.
Έτσι, οι αναπτυγμένες οικονομικά χώρες συσσωρεύουν μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων ατόμων κι’ υποχρεώνονται ν’ αντιμετωπίζουν πολλές εισαγωγές-επανεισαγωγές στο νοσοκομεία, επωμιζόμενες υψηλές δαπάνες – οι οποίες, μάλιστα, γίνονται συνεχώς υψηλότερες, καθώς τα νεοεμφανιζόμενα φάρμακα, που είναι αποτελεσματικότερα των παλαιοτέρων τους κι’ αυξάνουν την επιβίωση, αυξάνουν ταυτόχρονα και το κόστος της περίθαλψης, γιατί είναι ακριβότερα.
 
Το κόστος της περίθαλψης
και οι παράμετροί του

Το κόστος της περίθαλψης, όμως, διαμορφώνεται από πολλές παραμέτρους, μεταξύ των οποίων και η γήρανση του πληθυσμού, και όχι μόνον από την τιμή των φαρμάκων. Οι πολιτικοί, λοιπόν, που έχουν την ευθύνη της λήψης αποφάσεων κατά τον σχεδιασμό της πολιτικής Υγείας, αντιμετωπίζουν συχνά, όταν πρόκειται να περιστείλουν δαπάνες, πρόβλημα επιλογής μεταξύ αφ’ ενός της γήρανσης του πληθυσμού και του προσδόκιμου επιβίωσης των ασθενών και αφ’ ετέρου του φαρμακευτικού κόστους. Καταλήγουν δε, συνήθως, να αποφασίζουν μειώσεις των φαρμακευτικών δαπανών, οι οποίες, μετέχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό από την γήρανση στη διαμόρφωση του κόστους περίθαλψης. Η μείωση, όμως, των φαρμακευτικών δαπανών επιφέρει και μείωση της γήρανσης, ανακόπτοντας την επιβίωση των πασχόντων.

H μείωση της φαρμακευτικής προσφοράς
δεν είναι ο μόνος τρόπος
εξορθολογισμού των δαπανών

Το καλό σ’ αυτή την περίπτωση, που πρέπει να συνειδητοποιηθεί και να εφαρμοσθεί από κάθε αρμόδιο, είναι ότι η μείωση της φαρμακευτικής προσφοράς προς τους πάσχοντες, δεν είναι ο μόνος τρόπος εξορθολογισμού των δαπανών περίθαλψης. Το σημαντικότερο και – αποδοτικότερο – είναι ο ορθολογικός χειρισμός τόσο των ασθενών, από τους οποίους δεν επιτρέπεται να στερούνται τα σύγχρονα φάρμακα, όσο και των διατιθέμενων θεραπειών, που επιβάλλεται ν’ αντιμετωπίζονται με σεβασμό, από γιατρούς εξειδικευμένους στα αντικείμενο και με γνώσεις, που τους επιτρέπουν να προσαρμόζουν τις αγωγές στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ιδιαίτερου ασθενούς, στα πλαίσια της σύγχρονης, εξατομικευμένης θεραπείας.
 
Οι guidelines, τα πρωτόκολλα
και ο τρόπος χειρισμού φαρμάκων και ασθενών

Ιδιαίτερα για την Ογκολογία, υπάρχουν τα θεραπευτικά πρωτόκολλα και οι guidelines, που καθορίζουν το αυστηρό πλαίσιο, στο οποίο πρέπει να κινείται ο θεράπων. Όλα αυτά, τα συζητάμε, εδώ και χρόνια, τόσο στην Επιτροπή Ογκολογίας όσο και στο Υπουργείο Υγείας και στον ΕΟΦ.
Δεν είναι, λοιπόν,μόνο το κόστος των φαρμάκων, όσο υψηλό κι’ αν είναι, αυτό που δημιουργεί ταμειακά προβλήματα Είναι ο τρόπος χειρισμού των φαρμάκων και της γενικότερης αντιμετώπισης των ασθενών. Και είναι, ακόμη, ο τρόπος λειτουργίας, και, πριν απ’ αυτόν, η λειτουργική ικανότητα και η πληρότητα της δομής και υποδομής των Κλινικών, που δέχονται προς θεραπεία ασθενείς με καρκίνο, και η οργάνωση-εξοπλισμός των εργαστηρίων μοριακής βιολογίας, που ανιχνεύουν και αποκαλύπτουν το προφίλ του καρκινικού κυττάρου, όπου είναι απαραίτητη η εφαρμογή των νέων τεχνολογιών .
Όλα αυτά, εφ’ όσον λειτουργούν ομαλά, συντονισμένα, σύγχρονα και υπακούουν στους ίδιους «κωδικούς» επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ τους, προάγουν την ευστοχία των επιλογών, επιταχύνουν την εμφάνιση του καλού αποτελέσματος, περιλαμβανομένων και του περιορισμού των ανεπιθύμητων ενεργειών των εφαρμοζόμενων θεραπειών, της ανάγκης μεταπήδησης, διαδοχικά, σε διαφορετικές αγωγές και της εφαρμογής επιπρόσθετων, επικουρικών-υποστηρικτικών αγωγών, που συγκρατούν, το κόστος της θεραπείας, ακόμη και με τα ακριβότερα φάρμακα, στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα. Παράλληλα, με τον τρόπο αυτό, περιορίζονται η ταλαιπωρία και η έκθεση σε κινδύνους των ασθενών και προσφέρεται η δυνατότητα στις Πολιτείες να υπερηφανεύονται για την ποιότητα της περίθαλψης, που παρέχουν στους πάσχοντες από καρκίνο.
Καθώς, λοιπόν, τα προτεινόμενα σύγχρονα φάρμακα για την θεραπεία του καρκίνου βασίζουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους στην απόλυτη εξειδικευμένη και στοχεύουσα σε συγκεκριμένες καρκινικές διεργασίες δράση τους, η οποία διασφαλίζει και πληρότητα για την αγωγή, που δικαιολογεί και την υψηλή τιμή τους, είναι προφανές ότι ο χειρισμός τους απαιτεί ευρύτατες γνώσεις από τον γιατρό που τα εφαρμόζει και κλινικό περιβάλλον με αυξημένων δυνατοτήτων τεχνολογικό εξοπλισμό.

Νέο μοντέλο θεραπευτικής αντιμετώπισης
του καρκίνου

Διαμορφώνεται, συνεπώς, νέο μοντέλο στη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου, όπου καταργούνται παλαιότερες απόψεις, όπως π.χ. η γενικευμένη εφαρμογή χημειοθεραπείας σε όλους του πάσχοντες, και ανάγκες, όπως η χορήγηση υποστηρικτικής αγωγής, κι’ αντικαθίστανται από νέες φιλοσοφίες, που εισάγουν την εξατομίκευση της θεραπείας και τις στοχεύουσες αγωγές, καθοδηγούμενες από την ανίχνευση του προφίλ του καρκινικού κυττάρου με εξειδικευμένες μεθόδους μοριακής βιολογίας.
Το νέο αυτό μοντέλο ακολουθεί συγκεκριμένο διάγραμμα, βασιζόμενο σε νέες δομές, αντιλήψεις και δυνατότητες κι’ υποδεικνύει την ανάγκη υιοθέτησης και εφαρμογής νέας, εκσυγχρονισμένης, πολιτικής για τη θεραπεία του καρκίνου, η οποία καταλήγει, παρά τη χρησιμοποίηση νέων, ακριβών φαρμάκων και τεχνολογικών διαδικασιών, να κοστίζει, τελικά, λιγότερο. Έτσι, με το νέο μοντέλο επιτυγχάνεται αύξηση της επιβίωσης των καρκινοπαθών, μείωση του κόστους της θεραπείας του και, βέβαια, αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών Υγείας.
Αυτό συνειδητοποιήθηκε έγκαιρα από πολλές προηγμένες χώρες, οι οποίες εισήγαγαν το νέο αυτό μοντέλο αντιμετώπισης του καρκίνου, αποκομίζοντας σημαντικότατα οφέλη, ακόμη και οικονομικά. Ιδού, λοιπόν, η προτεραιότητα και για την Ελλάδα της κρίσης, στο πεδίο της Ογκολογίας…

Points

•  Oι πρόοδοι στην Ιατρική και, ειδικότερα, στην Ογκολογία, οδηγούν σε συνεχή επιμήκυνση της επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο. Έτσι, ενώ ο καρκίνος αυξάνεται σε συχνότητα, οι καρκινοπαθείς ζουν περισσότερο.

•  Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η επιβίωση «αγοράζεται» κι’ ότι η «προμήθειά» της από τις διάφορες χώρες είναι τόσο περισσότερη όσο περισσότερα κονδύλια διαθέτουν αυτές γι’ αυτόν τον σκοπό – και αντίστροφα.

•  Το σημαντικότερο και – αποδοτικότερο – είναι ο ορθολογικός χειρισμός τόσο των ασθενών, από τους οποίους δεν επιτρέπεται να στερούνται τα σύγχρονα φάρμακα, όσο και των διατιθέμενων θεραπειών, που επιβάλλεται ν’ αντιμετωπίζονται με σεβασμό, από γιατρούς εξειδικευμένους στα αντικείμενο και με γνώσεις, που τους επιτρέπουν να προσαρμόζουν τις αγωγές στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ιδιαίτερου ασθενούς, στα πλαίσια της σύγχρονης, εξατομικευμένης θεραπείας.