ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ
03/03/2021
23/02/2021
23/02/2021
11/10/2019
14/06/2018
16/06/2017
 
NEWLETTER
Συμπληρώστε το email σας για να εγγραφείτε στο Newsletter.

 
 
ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ
28.03.2016:  ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η ανοσοθεραπεία, σαν τρόπος αντιμετώπισης του καρκίνου είναι γνωστή, έστω και εμπειρικά, από πολλές δεκαετίες. Ακόμη και στο παρελθόν εκείνο, οι επιστήμονες αναγνώριζαν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού ήταν η πρώτη γραμμή άμυνας εναντίον του καρκίνου.
Σήμερα, χάρις στις εξελίξεις της μοριακής βιολογίας, η δομή και λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, έχουν πλήρης διαλευκανθεί. Η δομή αποτελείται βασικά από ορισμένα κύτταρα όπως τα Τ και Β λεμφοκύτταρα, τα δενδρικά κύτταρα και τα κύτταρα φυσικοί φονιάδες. Η δομή αυτή συμπληρώνεται από χημικές ουσίες που υπεισέρχονται στον ανοσοποιητικό μηχανισμό. 
Η δημιουργία του καρκινικού κυττάρου αποτελεί ερέθισμα εγρήγορσης του ανοσοποιητικού μηχανισμού. Το καρκινικό κύτταρο φέρει στην επιφάνεια του ουσίες που λέγονται αντιγόνα. Τα αντιγόνα αυτά προσλαμβάνονται και προσροφώνται από τα δενδριτικά κύτταρα που μετατρέπονται σε αντιγονοπαρουσιαστικά. Τα κύτταρα αυτά ενεργοποιούν τα Τ-λεμφοκύτταρα τα οποία μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τα αντιγόνα. Έτσι τα Τ-λεμφοκύτταρα μέσω της γνωριμίας τους με τα αντιγόνα, αναγνωρίζουν τα καρκινικά κύτταρα και προσκολλώνται επάνω τους. Κατά την ένωση του Τ-λεμφοκυτταρου και καρκινικού κυττάρου αναπτύσσονται δυνάμεις που άλλες ενισχύουν αυτήν την ένωση και άλλες την αναστέλλουν. Έτσι αναπτύσσεται μια ισορροπία, που άλλοτε γέρνει προς το μέρος του Τ-λεμφοκυτταρου, που έχει σαν αποτέλεσμα την ισχυροποίησή του, και, έτσι την καταστροφή του καρκινικού κυττάρου, και άλλοτε γέρνει προς το μέρος του καρκινικού κυττάρου που έχει σαν αποτέλεσμα την διαφυγή του.
Οι δυνάμεις αυτές γίνονται και ελέγχονται διαμέσου ορισμένων ρυθμιστικών “σημείων” που έχουν διάφορα ονόματα. Τα πλέον γνωστά και μελετημένα είναι το PD-1, PD-L1, CTLA-4 που παίζουν ρόλο ανασταλτικό στην καταστροφή των καρκινικών κυττάρων από τα Τ-λεμφοκύτταρα.
Η σύγχρονη ανοσοθεραπεία έχει εκμεταλλευθεί αυτήν την γνώση και με την βοήθεια της κλινικής έρευνας έχει αποδειχθεί ο νέος πυλώνας στην θεραπεία του καρκίνου. Ανοσοθεραπευτικά φάρμακα αναστέλλουν την λειτουργία των ρυθμιστικών σημείων  PD-1, PD-L1, CTLA-4 με αποτέλεσμα την ενίσχυση της λειτουργίας των Τ-λεμφοκυττάρων που έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Τα ανοσοθεραπευτικά αυτά φάρμακα είναι μονοκλωνικά αντισώματα, πολλά εκ των οποίων έχουν εγκριθεί από τις αρχές και μπαίνουν σιγά – σιγά στην καθημερινή κλινική εφαρμογή. Καρκίνοι που μέχρι τώρα έχουν ανταποκριθεί στις θεραπείες αυτές είναι του πνεύμονος, του νεφρού, της ουροδόχου κύστης καθώς επίσης το μελάνωμα και κακοήθειες του αιμοποιητικού συστήματος. 
Ο καρκίνος του πνεύμονος έχει μελετηθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια σε σχέση με την ανοσοθεραπεία. Τα  αντι-PD-1, αντι-PD-L1 μονοκλωνικά αντισώματα έχουν αποδείξει ότι η αποτελεσματικότητα τους είναι δεδομένη. Σήμερα χρησιμοποιούνται στο πλακώδες και αδενικού τύπου καρκίνωμα που ανήκουν στην κατηγορία του μη μικροκυτταρικού καρκινώματος του πνεύμονος. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, η επιλογή της ανοσοθεραπείας είναι μετά την χημειοθεραπεία και μετά την επιδείνωση του καρκίνου. Η έρευνα, βέβαια, συνεχίζεται για να διαπιστωθεί αν η ανοσοθεραπεία έχει θέση και ευθύς εξαρχής με την έναρξη της αρρώστιας που δεν μπορεί να χειρουργηθεί. 
Στην παρούσα φάση, η ανοσοθεραπεία στον καρκίνο του πνεύμονος έχει αποδείξει ότι οι ασθενείς ζουν περισσότερο και καλύτερα. Μάλιστα υπάρχουν και κάποιοι ασθενείς που ζουν επί μακρόν. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι ασθενείς δεν εμφανίζουν παρενέργειες τέτοιες που να επηρεάζεται η ποιότητα και η ζωή τους. Είναι γενικά πολύ καλά ανεκτή. Οι σοβαρές παρενέργειες είναι σπάνιες. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη διαφορά από την χημειοθεραπεία. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της ανοσοθεραπείας είναι η διαπίστωση ότι είναι αποτελεσματική ακόμη και στους ασθενείς εκείνους που πρόσφατα διέκοψαν το κάπνισμα ή εξακολουθούν να καπνίζουν. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι η θεραπεία αυτή δεν απαιτεί διανυκτέρευση των ασθενών στο νοσοκομείο αλλά μπορεί να γίνει σε καλά οργανωμένη μονάδα ημερήσιας θεραπείας κάτω από την επίβλεψη ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. 
Ένα μειονέκτημα της ανοσοθεραπείας, όπως και με όλα τα νέα φάρμακα είναι το υψηλό κόστος. Σε κοινωνίες που η οικονομία ασφυκτιά ή σε αναπτυσσόμενες χώρες η επιβάρυνση στον προϋπολογισμό των ασφαλιστικών ταμείων είναι μεγάλη. 
Η προσπάθεια της επιστημονικής κοινότητας κατευθύνεται προς την εντόπιση των ασθενών εκείνων που θα έχουν την μεγαλύτερη πιθανότητα να βοηθηθούν ώστε το κόστος να δικαιολογείται. Όπως και με άλλα φάρμακα έτσι και με την ανοσοθεραπεία η χρησιμοποίηση βιοδεικτών αποτελεί την πλέον υποσχόμενη λύση. 
Βιοδείκτες είναι ουσίες που ανιχνεύονται στην βιοψία του καρκίνου ή στο αίμα που η παρουσία τους μπορεί να προβλέψει την θετική αποτελεσματική έκβαση της θεραπείας. Οι βιοδείκτες αποτελούν κλειδί σήμερα στην αντιμετώπιση του καρκίνου όταν μάλιστα χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα ακριβά φάρμακα. Η στρατηγική αυτή αποτελεί την βάση για εξοικονόμηση πόρων προς όφελος των ασθενών, διότι τα ακριβά φάρμακα χρησιμοποιούνται μόνο σε εκείνους τους ασθενείς που προβλέπεται όφελος. 
Στην ανοσοθεραπεία και ιδιαίτερα του καρκίνου του πνεύμονος, ο βιοδείκτης που εντατικά ερευνάται σήμερα είναι το PD-L1. Είναι μία χρώση που γίνεται στο κομμάτι του όγκου που έχει αφαιρεθεί για να γίνει η βιοψία. Εκφράζεται στα καρκινικά κύτταρα και είναι από το πλέον σημαντικά “ρυθμιστικά σημεία” που συμβάλλουν στην ένωση καρκινικού κυττάρου με το Τ-λεμφοκύτταρο.  Είναι το σημείο που δρουν τα  αντι-PD-1 και αντι-PD-L1 ανοσοθεραπευτικά φάρμακα. Αν και η αξία του αποτελέσματος της έκφρασης του PD-L1 δεν έχει πλήρως διευκρινισθεί, υπάρχουν μελέτες που θεωρούν ότι όσο πιο θετική είναι η χρωστική έκφραση του PD-L1 τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα οφέλους του ασθενούς με καρκίνο από την ανοσοθεραπεία. Βεβαίως χρειάζεται  περισσότερη τεκμηρίωση. Εφόσον όμως αποδειχθεί η αξία του βιοδείκτη, τότε οι ρυθμιστικές κρατικές αρχές θα έχουν την δυνατότητα να δικαιολογήσουν το αυξημένο κόστος σε σχέση με το όφελος που θα προσφέρεται σε συγκεκριμένους ασθενείς με καρκίνο.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ η ανοσοθεραπεία έχει μπει πλέον στην κλινική πράξη, που αν και διανύει τα πρώτα της βήματα έχει δώσει βροντερό παρόν.
Η δράση της ανοσοθεραπείας γίνεται μέσω της ενεργοποίησης και ενίσχυσης του ανοσοποιητικού μηχανισμού που είναι υπεύθυνος για την εξαφάνιση του καρκίνου.
Οι παρενέργειες της ανοσοθεραπείας είναι ήπιες, συνήθως, και καλά ανεκτές από τους ασθενείς.
Η δυνατότητα επιλογής των ασθενών είναι μία σημαντική παράμετρος για να δικαιολογηθεί το κόστος.
Βιοδείκτες αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την επιλογή και η χρώση PD-L1 είναι πολλά υποσχόμενη.